Om hierover wat meer duidelijkheid te verschaffen moet onderscheid gemaakt worden in het produceren van zwak alcoholische dranken zoals (speciaal)bier en wijn (tussen de 0,5 en 15% ABV, alcohol by volume) en het produceren van sterk alcoholische dranken zoals wodka, whisky, jenever, gin en rum (15% of meer ABV).

Voor de thuisproductie van bier en wijn is geen vergunning nodig, zolang je deze alcoholische dranken maar voor eigen gebruik produceert. Dat wil zeggen: voor jezelf, je familieleden en gasten. Ga je het zelf gebrouwen goedje verkopen dan wordt het een ander verhaal, maar daarvoor verwijs ik graag naar de site van de belastingdienst.

Om sterke drank te kunnen produceren heb je speciale hulpmiddelen nodig. Tot 15% ABV (de grens die de wet aangeeft) kun je alcohol produceren door een proces van vergisting van suiker in zuiver water.

Maar wil je het alcoholpercentage verhogen, moet de alcohol worden gescheiden van de rest (‘distilleren’). Het geheel moet worden verwarmd in een speciale ketel (vandaar ook de term ‘stoken’) waarbij de alcohol verdampt. De alcoholdamp wordt in een andere ketel afgekoeld en vervolgens opgevangen. Door tussentijds de vloeistof te proeven en te controleren op alcoholgehalte en vreemde luchtjes, krijg je uiteindelijk een distillaat dat in de regel een alcoholpercentage heeft van meer dan 55%.

Je kunt via allerlei sites prachtig glimmende koperen distilleerketels kopen met toebehoren, waarbij dan vaak wordt vermeld dat deze puur voor ‘decoratieve doeleinden’ worden verkocht. De Wet op de Accijns geeft echter regels rondom het ‘voorhanden hebben’ van een distilleerketel. Je mag namelijk enkel een distilleerketel hebben wanneer je daar een vergunning voor hebt. Het gaat dus niet alleen om het kopen van een destilleerketel, je mag hem bijvoorbeeld ook niet zelf vervaardigen zonder vergunning.

Die vergunning kun je aanvragen bij de Douane. Je moet precies aangeven waar je het apparaat gaat gebruiken, hoeveel apparaten je hebt en hoeveel inhoud ze hebben, tekeningen van de ruimte toezenden waar ze geplaatst worden, aangeven waar je de gemaakte alcohol gaat opslaan en aangeven wat je verwacht te gaan produceren. Dit wordt de accijnsgoederenplaats genoemd.

De kans zit erin dat ze tevens ook een kijkje komen nemen naar de ketel. Ook moet je ze op de hoogte houden van wat er met de ketel gebeurt (bijvoorbeeld wanneer je hem sloopt, verkoopt of op een andere locatie alcohol gaat stoken).

Tevens moeten regels rondom de productie in een accijnsgoederenplaats in acht worden genomen. Vóór 1 januari 1996 gold de vrijstelling die nu nog voor bier en wijn geldt, ook voor sterke drank. Nu niet meer, dus dat houdt in dat er hoe dan ook een vergunning moet worden aangevraagd voor het maken van sterke drank.

Die vergunning brengt ook weer een aantal extra verplichtingen met zich mee. Zo moet je onder meer een nauwkeurige boekhouding bijhouden van de grondstoffen die je inkoopt en van de alcoholhoudende producten die je maakt. Verder moet je onder meer bijhouden of er flessen met alcohol zijn gesneuveld en of er verliezen zijn opgetreden bij het productieproces. Dat is allemaal van belang om te kunnen controleren hoeveel accijns je moet gaan betalen voor je zelfgestookte drank zodra deze de accijnsgoederenplaats verlaat.

Het probleem met deze vergunning is, dat hij niet wordt afgegeven aan particulieren, dus enkel aan degenen die als ondernemer staan ingeschreven bij de Kamer van Koophandel en vanuit de accijnsgoederenplaats direct aan de afnemer leveren.

Het zonder vergunning produceren van sterke drank is dus niet geoorloofd. De vraag is natuurlijk:

Wat kan er gebeuren als je het toch doet?

Niet zoveel, zolang niemand erachter komt dat je zelf alcohol stookt. Gebruik je de zelfgestookte jenever enkel om jezelf op vrijdagavond te trakteren, dan lijkt de ‘pakkans’ gering. Dat blijkt (volgens de zelf stokende bloggers en stookfora op internet) ook de instelling van de meeste hobbystokers te zijn.

Komt de douane er wel achter dat jouw stookketel niet alleen maar mooi staat te wezen in de  schuur, dan kan het zomaar zo zijn dat je met de volgende problemen te maken krijgt:

Het niet hebben van een vergunning voor een distilleerketel voor sterke drank levert in eerste instantie maximaal een boete op ‘van de derde categorie’ (dat is € 8.200,00 – tarief 1.1.2016)

Heb je geen vergunning voor de distilleerketel aangevraagd omdat je de accijns wil vermijden (in gewoon Nederlands heet dat ‘belastingontduiking’), of omdat je weet of had moeten weten dat het distilleertoestel voor accijnsvermijding gebruikt zal worden, dan kan dat maximaal leiden tot een geldboete van de vierde categorie (ofwel € 20.250,00 – tarief 1.1.2016). Ook kun je er tot vier jaar gevangenisstraf voor krijgen.

Heb je geen vergunning om alcohol te maken op een accijnsgoederenplaats, dan geldt ook een maximale geldboete van de vierde categorie (€ 20.250,00) of vier jaar gevangenisstraf. Als het daardoor ontdoken bedrag aan accijnzen hoger is, kan dat hogere bedrag als boete worden opgelegd.

Het verkopen van alcoholhoudende drank mag enkel wanneer je een horeca- of slijtersvergunning hebt volgens de Drank- en Horecawet en zal je je ook moeten houden aan bepalingen in de Warenwet en eventuele controle van de Voedsel- en Warenautoriteit.

Zolang het zelf gedistilleerde goedje in flessen in jouw opslagplaats ligt, of sjiek op eikenhouten vaten ligt te rijpen, ben je nog geen accijns verschuldigd. Die verplichting wordt opgeschort tot het moment waarop je een en ander hebt gebotteld en het de accijnsgoederenplaats verlaat. Dan zal uit jouw administratie moeten blijken hoeveel liter is geleverd. De hoogte van de accijns is vervolgens afhankelijk van het alcoholpercentage van de drank die je produceert.

Rekenvoorbeeld: je maakt 70 liter jenever (37% alcohol) en verkoopt dat aan derden. Dan geldt voor de vaststelling van de verschuldigde accijns de volgende berekening: tarief per hl bij 20°C x percentage alcohol x aantal liters : 100 = accijns, ofwel € 16,86 x 37 x 70 : 100 = € 436,67 (tarief 1.1.2014).

Gevaar

Pure alcohol is goed om dingen mee te ontsmetten en te reinigen, maar is zeker niet drinkbaar. Als je zelf distilleert dan is het percentage alcohol in de regel vrij hoog. Een waarschuwing is dan ook op zijn plaats. Denk aan de gevallen van blindheid in Rusland na zelfgestookte Wodka.

Bij het distilleren van alcohol, kun je bijvoorbeeld methanol produceren terwijl je ‘ethanol’, wilt hebben. Dit gebeurt bijvoorbeeld doordat er ‘pectase’ aanwezig is in het te distilleren mengsel of door het mee gisten van houtresten of pitten in het te distilleren mengsel. Methanol is giftig en je kunt er zenuwproblemen van krijgen. Die kunnen dan weer uitmonden in blindheid of overlijden.

Daarnaast heb je bij het distilleren te maken met alcoholdampen. Deze dampen zijn (logischerwijs) zeer brandbaar. Dat is dan weer een groot risico als je zo dom bent om met een gasbrander te werken in plaats van een elektrische kookplaat in een niet goed geventileerde ruimte.

Je eigen drank maken is niets nieuws, dit is een kunst die eeuwenlang teruggaat. Maar tegenwoordig gaat er minder tijd en moeite zitten in het zelf maken van een lekker drankje. Benieuwd hoe u te werk moet gaan voor het maken van uw eigen drank? Lees dan snel verder!

Benodigdheden om zelf drank te maken?

Om uw eigen drank te gaan stoken heeft u ten eerste een ketel nodig. Het is afhankelijk van de soort drank die u wilt stoken welke ketel u nodig heeft. De standaard alambiek distilleerketel is geschikt voor de meeste soorten drank. Wilt u whisky stoken? Dan kunt u daar een speciale whiskyketel voor gebruiken. Als u fruitpulp mee stookt kunt u aankoeken voorkomen door gebruik te maken van een au bain marie distilleerketel of kiest u voor de hobby of professionele ketel met schraper. Wilt u kruiden mee verstoken of etherische oliën maken dan gaat u voor een kolom destilleerketel.

Aan de slag

Als de ketel voor ruim driekwart gevuld is (in verband met een groter dampoppervlak) met de stookwijn begint u met het verwarmen van de ketel. Dit is het begin van het stookproces. Een distilleerketel bestaat uit drie of vier verschillende delen: de boiler, de koeler, de helm eventueel in 2 delen. Zorg er altijd voor dat de helm goed vast zit in de boiler.

Laat de koeler vollopen met water en zorg voor een rustige doorloop van koelwater door middel van een slang. Het koelwater laat je altijd via de onderkant van de koeler naar binnen stromen. Vervolgens plaats je aan de bovenkant van de koeler een stuk slang om het water weer rustig af te voeren.

Heeft u vragen over uw eigen drank maken? Neem contact met ons op en wij helpen u graag verder.

De theorie van de destillatie is vrij eenvoudig. We verhitten het substraat, dwingen het te verdampen, en vervolgens condenseren we de damp.

Toch zijn er vele soorten distilleertoestellen bekend. Waarom is dit verschil?

In dit artikel zullen we proberen u de verschillen tussen de vele distilleertypes duidelijk te maken en u te helpen de apparatuur te vinden die het best aan uw behoeften beantwoordt.

Het materiaal 

De distilleertoestellen zijn meestal gemaakt van koper of roestvrij staal. De industriële distilleerders gebruiken echter altijd koperen distilleertoestellen. Koper heeft namelijk een aantal voordelen ten opzichte van staal die de kwaliteit van het distillaat ten goede komen.

Ten eerste heeft koper een groot warmtegeleidingsvermogen.

Zoals u wellicht al weet, is het onze bedoeling om de verschillende bestanddelen van de was door distillatie van elkaar te scheiden. Als we de hele was gelijkmatig verhitten, zullen de componenten na elkaar beginnen te verdampen. Als de temperatuur van de was echter op verschillende punten verschilt, zal de damp worden vermengd, omdat de verschillende bestanddelen op de verschillende punten van de distilleerketel op hetzelfde moment zullen verdampen.

We zouden de was dus zo gelijkmatig mogelijk willen verwarmen. Als het koper van een goede warmtegeleider is gemaakt, zal het de warmte beter verdelen en ons helpen het waswater gelijkmatig te verhitten, zodat het distillaat schoner wordt.

Ten tweede, het koper heeft een aantal nuttige chemische eigenschappen. Naast het anti-bacteriële effect, koper bindt sommige giftig materiaal uit de was. Nog belangrijker is dat koper een belangrijke rol speelt bij het verouderen.

De koperionen reageren met alcohol en zuurstof, waardoor waardevolle esters ontstaan, die belangrijke componenten worden van de uiteindelijke smaak van het distillaat. Een drank gemaakt door een stalen distilleerder zal nooit zo goed smaken als een drank gemaakt door een koperen distilleerder.

De vorm

Het is een vreemd feit dat het gemakkelijker is een distillaat van hoge kwaliteit te bereiden in kleine hoeveelheden dan in grote hoeveelheden. Daarom kunnen zelfgemaakte destillaten zo geweldig zijn. De hierboven beschreven gelijkmatige verhitting is gemakkelijker als je een kleinere hoeveelheid was verhit.

Bovendien kun je het nog verder helpen door wat trucjes in de kleine (onder 50l) distilleerketels.Met de alembische vorm worden meestal die enkelwandige distilleerketels bedoeld die een bijna bolvormige distilleerketel hebben. In deze distilleerketels komt de warmte voor het waswater vooral van de bodem en de zijwanden. Het verwarmde deel van de was zal proberen op te stijgen over de koelere delen, wat resulteert in een voortdurende verplaatsing van het substraat.

Als de distilleerketel bolvormig is, wordt deze verticale beweging aangevuld met een horizontale beweging, waardoor de vermenging van het wasgoed intensiever wordt en de verwarming gelijkmatiger. Deze intensieve beweging van de was zorgt niet alleen voor schonere distillaten, maar helpt ook voorkomen dat de was aanbrandt.

In het geval van een dubbelwandige distilleerder is een bolvorm moeilijk te vervaardigen, en minder nuttig, aangezien de olie tussen de wanden de warmte beter verdeelt.

De koepel

De koepel fungeert als een reiniger van de damp. De koepel is een luchtkoeler, waar de damp enigszins zal afkoelen, zodat de bestanddelen met een hoger kookpunt hier zullen condenseren, en terug naar de wasvloeistof zullen stromen. Alleen de bestanddelen met een lager kookpunt komen door de koepel.

Om het hoogste reinigingseffect te bereiken, moet de koepel een uivorm hebben. In dit geval zal de damp na het verlaten van de pan door een relatief nauwe hals moeten om in een bredere ruimte terecht te komen. Net als in een ventiel zal de bredere ruimte leiden tot een afname van de druk, met een lichte daling van de temperatuur tot gevolg. De wand van de koepel zal het koelingseffect van de damp versterken. De uivorm zorgt ervoor dat zelfs een relatief kleine koepel een effectieve reiniging van de damp kan uitvoeren.

De Condensator

Na het verlaten van de koepel komt de damp aan bij de condensor, die gevuld is met water. Het water onttrekt de warmte aan de damp, die vervolgens condenseert en uit de koeler stroomt. Natuurlijk moet het water voortdurend worden gekoeld of ververst.

De doorstroomcondensors bieden een comfortabele en zelfs economische manier om het water te verversen. Stel de kraan voor de watertoevoer naar de condensor zo in dat het water aan de bovenkant warm is, maar het water aan de onderkant koel is. Als de wand van de condensor van dun koper is, kunt u de temperatuur binnenin gemakkelijk voelen door hem aan te raken.

Op die manier bent u er eenmaal van verzekerd dat de condensor altijd voldoende koelt, ongeacht de omgevingstemperatuur. Anderzijds gebruikt u slechts zoveel water als werkelijk nodig is.

De levensduur 

Er zijn een paar dingen die u moet controleren voordat u uw distilleerder voor thuisgebruik aanschaft, om er zeker van te zijn dat uw apparatuur u decennialang van dienst zal zijn. Het meest voor de hand liggend is de dikte van het materiaal. Hoewel het een broodje aap verhaal is dat je distilleerder dunner wordt doordat er koperionen in het distillaat terechtkomen, is het belangrijk dat je distilleerder bestand is tegen mechanische beschadigingen en beschadigingen voorkomt.

Want in de praktijk komt het einde van een distilleerketel meestal wanneer hij gebroken is, of wanneer hij zwaar geknikt is. Daarom hebben distilleertoestellen van het Hazai-type van die beschermende ringen op de meest verwondbare delen.

De dikte van het materiaal is het belangrijkst aan de onderkant van de distilleerketel, waar het in direct contact kan komen met vlammen of grote hitte. U kunt uw distilleerketel beschermen door matig te verwarmen (wat ook nuttig is voor de gelijkmatige verhitting die hierboven is uitgelegd), of door een metalen plaat te plaatsen tussen de vlam en de distilleerketel.

Het is ook belangrijk dat de verbindingen worden gelast of gesoldeerd (solderen is de meer gebruikelijke oplossing). Sommige distilleertoestellen worden geleverd met geklonken verbindingen, maar klinknagels werken prima gedurende een paar jaar, of tot de eerste kleine beschadiging van het distilleertoestel.Aangezien gesoldeerde verbindingen gewoonlijk niet veel duurder zijn dan geklonken, is het altijd beter om gesoldeerde distilleertoestellen te kopen.